OSADNICTWO WIEJSKIE

PROWADZĄCY:

dr inż. arch. Olga Gazińska
mgr inż. arch. Mikołaj Heigel

TEMAT:

Przekształcanie i rozwój obszarów wiejskich w procesie suburbanizacji

OPIS PRZEDMIOTU:

Opracowanie koncepcji zagospodarowania w oparciu o analizy historyczne i planistyczne obszaru wsi w strefie oddziaływania dużego miasta
Strefa podmiejska stanowi obszar silnego oddziaływania miasta w aspektach funkcjonalnym i strukturalnym. Rozpoznanie tego procesu wskazuje na silna presję urbanizacyjną na tereny wiejskie.
Kształtujący się układ obszarów metropolitalnych oraz dynamiczny rozwój wysokorozwiniętych obszarów zurbanizowanych wymaga szczegółowych opracowań strategicznych oraz kompleksowego planowania w układzie regionalnym obejmującym specyfikę obszarów ruralnych w otoczeniu miast, metropolii, aglomeracji.

Suburbanizacja w Polsce jest identyfikowana z urbanizacją terenów zewnętrznych miasta poza jego granicami i wiąże się z niekorzystnym procesem rozprzestrzenienia się struktury miasta a także nadmierną, niekontrolowaną urbanizacją jednostek osadnictwa wiejskiego znajdujących się w strefie określonej dogodną dostępnością komunikacyjną a przede wszystkim korzystną podażą nieruchomości inicjującą kierunki dynamicznego, niekontrolowanego rozwoju tkanki zurbanizowanej w obrębie przedmieść, postępując intensywnie w głąb wiejskiego zaplecza w postaci amorficznych struktur zabudowy mieszkaniowej. Proces ten jako wynik gwałtownych przemian lat dziewięćdziesiątych jest wyrazem chaotycznego charakteru urbanizacji znajdującego wyraz w degradacji wartości krajobrazu wiejskiego, utracie tożsamości kulturowej, pogłębieniu zróżnicowania społecznego, zaniku więzi społecznych.
Polskie doświadczenia w zakresie rozwoju urbanizacji w aspekcie przemian w relacja miasto – wieś ostatnich lat nie są porównywalne z europejskimi rozwiązaniami, które dysponowały nowoczesnymi systemami gospodarki przestrzennej, planowaniem przestrzennym, permanentnie doskonalonym oraz systemem społeczno-gospodarczym opartym na demokratycznych przemianach w ścisłym związku z partycypacją społeczną.
Rozprzestrzenianie się struktury zurbanizowanej w obrębie miast i na terenach wiejskich w sposób deprecjonujący wartość środowiska przyrodniczego, ładu przestrzennego charakteryzuje brak planowej działalności będącej rezultatem spontanicznej i nieskrępowanej rynkowej spekulacji i dominacji środowiska inwestorskiego. Władze gminne kierując się korzystną koniunkturą w bilansie wpływów wynikających z rozwoju inwestycyjnego budownictwa mieszkaniowego przyjmują taktykę przyzwolenia na spontaniczność tego procesu sankcjonowanego formalno-prawnymi uwarunkowaniami. Sytuację niekorzystną pogłębia brak planów miejscowych wobec unieważnienia opracowań planistycznych uchwalonych przed 1995 rokiem. Najczęstszym trybem działania w takich przypadkach jest wydawanie decyzji o warunkach zabudowy stanowiących podstawę do działalności inwestycyjnej.
Obszar oddziaływania funkcjonalnego miasta Szczecina określono w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego jako pas szerokości jednej gminy wkoło miasta wraz z gminą Stargard Szczeciński na wschodzie. Główne ośrodki gminne tego obszaru, to miasta położone na wschodzie i północy (Stargard Szczeciński, Goleniów, Gryfino i Police). Jednak największy przyrost ludnościowy jak i dochodów własnych zanotowały gminy wiejskie położone między miastem a granicą z Niemcami (Dobra Szczecińska oraz Kołbaskowo). Także wiejskie części gmin miejsko-wiejskich Police, Goleniów, Stargard Szczeciński zanotowały wzrost (różnej skali).